Αθήνα, 12 Ιουλίου 2019

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Στις 3 Ιουλίου περισσότεροι από 50 πρόσφυγες και μετανάστες έχασαν τη ζωή τους από αεροπορική επίθεση στο κέντρο κράτησης Tajoura, που βρίσκεται ανατολικά της Τρίπολης, της πρωτεύουσας της Λιβύης. Αυτή την εβδομάδα απευθύναμε έκκληση στην Ευρωπαϊκή και την Αφρικανική Ένωση να αποτρέψουν την επανάληψη μιας αντίστοιχης τραγωδίας. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να θεωρήσει την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων ως τον πυρήνα της προσέγγισής της στη Λιβύη.

Ως προτεραιότητα ζητούμε οι 5.600 πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται σήμερα σε κέντρα κράτησης στη Λιβύη είτε να ελευθερωθούν με οργανωμένο τρόπο που να εγγυάται την προστασία τους, είτε να απομακρυνθούν σε άλλες χώρες, στις οποίες πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες επανεγκατάστασης. Για το λόγο αυτό, οι χώρες πρέπει να καταβάλλουν περισσότερες προσπάθειες για να αυξήσουν τις θέσεις προσωρινής μεταφοράς και επανεγκατάστασης. Επιπρόσθετα, οι μετανάστες που επιθυμούν να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους θα πρέπει να διατηρήσουν αυτό το δικαίωμα. Η διάθεση επιπλέον πόρων είναι εξίσου σημαντική.

Το καθεστώς κράτησης για όσους αποβιβάζονται στη Λιβύη μετά από επιχείρηση διάσωσης στη θάλασσα πρέπει να σταματήσει. Υπάρχουν εναλλακτικές που μπορούν να υλοποιηθούν. Οι άνθρωποι πρέπει να μπορούν να ζουν είτε στην τοπική κοινωνία είτε σε ανοιχτά κέντρα, όπου θα πρέπει να θεσπιστούν διαδικασίες καταγραφής. Μπορούν να δημιουργηθούν ημι–ανοιχτά κέντρα, παρόμοια με τη δομή Συγκέντρωσης και Αναχώρησης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.).

Από χθες, το Κέντρο Κράτησης της Tajoura είναι κλειστό και περίπου 400 επιζήσαντες από την επίθεση έχουν μεταφερθεί στη δομή Συγκέντρωσης και Αναχώρησης. Η δομή αυτή βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό καθεστώς υπερσυνωστισμού και γίνονται συνεχείς προσπάθειες για την ασφαλή απομάκρυνση αυτών των ανθρώπων, ιδίως των πιο ευάλωτων, από τη Λιβύη. Ωστόσο, πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες διαμένουν υπό καθεστώς κράτησης σε άλλα κέντρα της χώρας όπου οι συνθήκες παραμένουν δεινές και απειλούνται τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Συνεπώς, μια συντονισμένη διαδικασία απομάκρυνσης με ασφάλεια και με την παροχή έγκυρης ενημέρωσης ως προς τη διαθέσιμη βοήθεια είναι απαραίτητη για όλους.

Για τους περίπου 50.000 καταγεγραμμένους πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο που σήμερα διαμένουν αλλού μέσα στη Λιβύη, καθώς και για τους περίπου 800.000 μετανάστες, απαιτείται επιπλέον βοήθεια προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης, να προστατευθούν με καλύτερο τρόπο τα ανθρώπινα δικαιώματα και να οδηγούνται λιγότεροι άνθρωποι σε δίκτυα διακινητών.

Πρέπει επίσης να γίνουν όλες οι προσπάθειες προκειμένου να αποτραπεί η αποβίβαση όσων διασώζονται στη Μεσόγειο στη Λιβύη, η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ασφαλές λιμάνι. Στο παρελθόν, σκάφη ευρωπαϊκών κρατών έσωζαν χιλιάδες ζωές στο πλαίσιο επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης, έχοντας ως δυνατότητα μεταξύ άλλων την αποβίβαση των διασωθέντων σε ασφαλή λιμάνια. Θα πρέπει να αναλάβουν ξανά αυτή τη ζωτικής σημασίας δράση και θα πρέπει να συσταθούν επειγόντως σχέδια προσωρινής αποβίβασης. Τα σκάφη των ΜΚΟ έχουν διαδραματίσει εξίσου σημαντικό ρόλο στη Μεσόγειο και δεν πρέπει να ποινικοποιούνται όταν σώζουν ζωές στη θάλασσα. Στα εμπορικά πλοία δεν πρέπει να δίνονται οδηγίες να φέρνουν τους διασωθέντες πίσω στη Λιβύη.

Οποιαδήποτε βοήθεια και αρμοδιότητα ανατίθεται σε αντίστοιχους φορείς της Λιβύης, θα πρέπει να τελεί υπό τον όρο ότι κανείς δεν μπορεί να κρατείται αυθαίρετα μετά τη διάσωσή του, ενώ πρέπει να παρέχονται και εγγυήσεις ότι τηρούνται τα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Χωρίς αυτές τις εγγυήσεις, κάθε είδους στήριξη πρέπει να διακόπτεται.

Άλλη μια τραγωδία σαν την Tajoura δεν πρέπει να επαναληφθεί. Η προστασία ανθρωπίνων ζωών πρέπει να είναι η κυρίαρχη προτεραιότητα.