03/03/2017

Βρυξέλλες, 3 Μαρτίου 2017: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε χτες Ανανεωμένο Σχέδιο Δράσης και σειρά συστάσεων προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ για τις διαδικασίες επιστροφής ανδρών, γυναικών και παιδιών μεταναστών από την ΕΕ προς τις πατρίδες τους ή τις χώρες διέλευσής τους. Ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν άμεσα επιστροφές, οι οποίες περιορίζουν βασικούς μηχανισμούς διασφάλισης και δικαιώματα που θα πρέπει να είναι εγγυημένοι προς κάθε μετανάστη, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων που αφορούν παιδιά.

Οι υπηρεσίες του ΟΗΕ και οργανισμοί για τα δικαιώματα των παιδιών ανησυχούν ότι οι συστάσεις της Επιτροπής σχετικά με τις επιστροφές ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν «άμεσες επιστροφές» ανθρώπων – συμπεριλαμβανομένων παιδιών – περιορίζοντας τους μηχανισμούς ασφαλείας των διαδικασιών και μέσω της αυξημένης εφαρμογής των κρατήσεων. Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να θέσει τη ζωή των παιδιών σε κίνδυνο και θα παραβίαζε τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την οποία και έχουν επικυρώσει όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. 

Χαιρετίζουμε την αναφορά στο κείμενο σχετικά με το μείζον συμφέρον των ασυνόδευτων παιδιών κατά τη λήψη των αποφάσεων επιστροφής. Είναι ζωτικής σημασίας η εφαρμογή στιβαρών διαδικασιών με γνώμονα το μείζον συμφέρον των παιδιών –συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών που βρίσκονται με τις οικογένειές τους – στη λήψη των αποφάσεων επιστροφής. Δεν πρόκειται για μια τυπική γραφειοκρατική διαδικασία. Κατά την εκτίμηση αν και κατά πόσον η επιστροφή είναι προς το μείζον συμφέρον του παιδιού, οι απόψεις του παιδιού πρέπει να ληφθούν υπόψη δεόντως. Οι αναγκαστικές επιστροφές και η κράτηση είναι εξαιρετικά επιζήμιες για τα παιδιά για τις οικογένειές τους. Τα παιδιά δεν πρέπει ποτέ να τυγχάνουν κράτησης για λόγους μετανάστευσης, ακόμα και αν πρόκειται για λύση ανάγκης.

Νωρίτερα φέτος, τρία ασυνόδευτα παιδιά από το Αφγανιστάν αυτοκτόνησαν στη Σουηδία. Οι εργαζόμενοι δήλωσαν ότι τα παιδιά αισθάνονταν μοναξιά και αδυνατούσαν να χειριστούν το άγχος της διαδικασίας και την προοπτική να απελαθούν σε κάποιο μέρος στο οποίο δεν αισθάνονταν ασφαλή.

Τα παιδιά και οι οικογένειες που επιστρέφουν στις πατρίδες τους διατρέχουν τον κίνδυνο της απόρριψης από τις οικογένειές τους ή τις τοπικές κοινότητες, όπως και από παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συχνά, πέφτουν θύματα βαρύτατων διακρίσεων. Είναι ευάλωτα στην εκμετάλλευση, στην επιστράτευση από ένοπλες ομάδες ή εξωθούνται στην καταναγκαστική εργασία.

Το έγγραφο της Επιτροπής, αντί να αντιμετωπίζει τη βλάβη που έχουν ήδη προκαλέσει οι πολιτικές επιστροφών της ΕΕ και των κρατών-μελών, προτείνει μέτρα που θα την επιδεινώσουν. Ενθαρρύνει πολιτικές με λιγότερους μηχανισμούς διασφάλισης, ταχύτερες και αυτοματοποιημένες αποφάσεις επιστροφών, επιπλέον αναγκαστικές επιστροφές και επιπλέον κράτηση.

Αντί να διαχειρίζονται τις πραγματικές μεταναστευτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτές οι προτάσεις μόνο θα επιδεινώσουν την κατάσταση. Επιπλέον, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι αναγκαστικές επιστροφές αποθαρρύνουν τους ανθρώπους από το να μεταναστεύσουν. Η επιστροφή τους σε αβίωτες συνθήκες αυξάνει τον κίνδυνο ενός συνεχούς κύκλου επισφαλούς και επικίνδυνής μετανάστευσης.

Πέρα από την πολιτική των αποφάσεων και των στόχων για την εφαρμογή των αποφάσεων επιστροφών βρίσκονται οι ζωές πραγματικών παιδιών και οικογενειών. Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της υπήρξαν επί μακρόν στην πρώτη γραμμή της προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών. Τους προτρέπουμε να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους απέναντι σε όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από το αν είναι μετανάστες ή με το καθεστώς διαμονής τους.

ΙΟΜ, UNICEF, OHCHR, Save the Children, PICUM and the International Detention Coalition