22 Σεπτεμβρίου 2020

Δελτίο Τύπου

Γενεύη/Βρυξέλλες - Την παραμονή της παρουσίασης του νέου Συμφώνου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) απευθύνουν έκκληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) να διασφαλίσει μια πραγματικά κοινή και υπεύθυνη προσέγγιση, η οποία να καλύπτει όλες τις πτυχές της μετανάστευσης και της διαχείρισης του ασύλου. Οι δύο οργανισμοί των Ηνωμένων Εθνών εκφράζουν την ελπίδα ότι το Σύμφωνο θα προσφέρει την ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα, ώστε να προχωρήσουμε από μια κατά περίπτωση προσέγγιση όποτε προκύπτει μια κρίση σε θέματα ασύλου και μετανάστευσης στην Ευρώπη, σε μια κοινή προσέγγιση, περισσότερο περιεκτική, διαχειρίσιμη και προβλέψιμη, τόσο εντός όσο και εκτός της Ε.Ε. Με έναν σχετικά μικρό αριθμό νέων αφίξεων προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη, τώρα είναι η ώρα για κοινή δράση.

Τα πρόσφατα γεγονότα σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, όπως οι καθυστερήσεις στην αποβίβαση προσφύγων και μεταναστών που διασώθηκαν στη θάλασσα, οι αυξανόμενες αναφορές για άτυπες αναγκαστικές επιστροφές και οι καταστροφικές φωτιές στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (Κ.Υ.Τ.) στη Μόρια της Λέσβου, ανέδειξαν περαιτέρω την επείγουσα ανάγκη για αναμόρφωση της διαχείρισης της μετανάστευσης και του ασύλου από την Ε.Ε. Η πανδημία του COVID-19 έχει επίσης επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τις σχετιζόμενες πολιτικές και πρακτικές, ενώ έχει επιφέρει αρνητικές κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις για όλους. Οι πρόσφυγες, οι μετανάστες και οι χώρες που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό προσφυγικών πληθυσμών σε όλο τον κόσμο, έχουν πληγεί ιδιαίτερα.

Η υπάρχουσα προσέγγιση στην Ε.Ε. δεν μπορεί να λειτουργήσει για πολύ ακόμα, ενώ συχνά έχει καταστροφικές συνέπειες σε ανθρώπινο επίπεδο. Καθώς η απουσία συμφωνίας σε επίπεδο Ε.Ε. για την αποβίβαση όσων διασώζονται στη θάλασσα επιδεινώνει τον ανθρώπινο πόνο, οι δύο οργανισμοί έχουν απευθύνει μαζί έκκληση για κοινή δράση της Ε.Ε. με σκοπό την ανάληψη ευθύνης στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, καθώς και για την αποβίβαση ατόμων που διασώθηκαν στη θάλασσα. Ο ΔΟΜ και η Υ.Α. συμφωνούν απόλυτα με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen ότι η διάσωση ανθρώπων στη θάλασσα δεν είναι προαιρετική, μια ευπρόσδεκτη επιβεβαίωση κατά την ομιλία της σχετικά με την πορεία της Ένωσης.

Οι δύο οργανισμοί εκφράζουν επίσης την ανησυχία τους για όσους βρίσκονται κατά μήκος αυτών των μεταναστευτικών οδών και διατρέχουν κίνδυνο, μεταξύ άλλων και σε χερσαίο έδαφος. Η διάσωση ζωών πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και δεν θα πρέπει να εμποδίζεται ή να ποινικοποιείται. Ο ΔΟΜ και η Ύπατη Αρμοστεία έχουν επίσης καλέσει για περισσότερο προβλέψιμες διαδικασίες μετεγκατάστασης εντός της Ε.Ε., ενώ έχουν στηρίξει ενεργά τις πρόσφατες μετεγκαταστάσεις από τα ελληνικά νησιά, σε συνεργασία με την Ελληνική Κυβέρνηση, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) και τη UNICEF, το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα παιδιά. Η μετεγκατάσταση ευάλωτων ατόμων, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, ειδικά σε μια περίοδο με μεγάλες δυσκολίες, έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα παράδειγμα επιμερισμού της ευθύνης που μπορεί να λειτουργήσει.

«Το Σύμφωνο αποτελεί μια ευκαιρία για την Ευρώπη να δείξει ότι μπορεί να διασφαλίσει το θεμελιώδες δικαίωμα στο άσυλο, στοχεύοντας παράλληλα μέσω της συνεργασίας σε ρεαλιστικές πολιτικές για τον εντοπισμό όσων χρήζουν διεθνούς προστασίας και τον επιμερισμό της ευθύνης για αυτούς», δήλωσε ο Filippo Grandi, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. «Οι γνήσιες προσπάθειες για τη διασφάλιση ενός γρήγορου, δίκαιου και αποτελεσματικού καθεστώτος προστασίας στην Ευρώπη είναι ευπρόσδεκτες. Δεσμευόμαστε ότι θα προσφέρουμε την πλήρη υποστήριξή μας και την εμπειρία μας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στα κράτη μέλη για να γίνει κάτι τέτοιο πραγματικότητα».

Η διαχείριση του μεγαλύτερου μέρους της μετανάστευσης στην Ευρώπη γίνεται μέσα από ασφαλείς και νόμιμες οδούς, ενώ η κρίση του COVID-19 έχει υπογραμμίσει την αξία των μεταναστών και προσφύγων εργαζομένων στην Ε.Ε. και αλλού. Θα πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο η συνεισφορά και το δυναμικό τους. Η καλή διαχείριση της κινητικότητας των ανθρώπινων πόρων δεν είναι μόνο θεμελιώδους σημασίας για την ανάκαμψη από την πανδημία. Θα πρέπει επίσης να ευθυγραμμιστεί με την μακροπρόθεσμη πολιτική και την ανταπόκριση σε ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, καθώς και να στηρίξει ευέλικτες και δυναμικές αγορές εργασίας.

«Οι άνθρωποι που μετακινούνται μπορούν να αποτελούν μέρος της λύσης. Αναμένουμε το νέο Σύμφωνο ως μια ευκαιρία για την Ευρώπη να οραματιστεί εκ νέου τη διαχείριση της μετανάστευσης και της κινητικότητας με έναν τρόπο πιο ασφαλή, οργανωμένο, συμπεριληπτικό και επικεντρωμένο στα ανθρώπινα δικαιώματα», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής του ΔΟΜ, Antonio Vitorino. «Μια ισορροπημένη, υπεύθυνη και ολοκληρωμένη προσέγγιση αναγνωρίζει ότι η μετανάστευση είναι μια ανθρώπινη πραγματικότητα που πρέπει να τη διαχειριστούμε έτσι ώστε να επωφελούνται όλοι. Θα είναι επίσης σημαντικό η Ε.Ε. να διασφαλίσει ότι η μακροπρόθεσμη πολιτική της είναι συνεκτική σε εσωτερικό και εξωτερικό επίπεδο, ότι βασίζεται σε γνήσιες συνεργασίες και συνάδει με τα υφιστάμενα διεθνή πλαίσια και συμφωνίες», πρόσθεσε.

Η πρόοδος στην καταπολέμηση της διακίνησης ανθρώπων και στην ενίσχυση της ανθρωπιστικής διαχείρισης των συνόρων μπορεί να επιτευχθεί αν δοθούν εξίσου  προσοχή και πόροι στην ενίσχυση και τη διεύρυνση της νόμιμης μετανάστευσης και των ασφαλών οδών, στις γνήσιες συνεργασίες, την ένταξη και τη διαμόρφωση υγιών κοινοτήτων που να έχουν συνεκτικότητα και ευημερία. Κάτι τέτοιο μπορεί επίσης να μειώσει τη ζήτηση που τροφοδοτεί το έργο των εγκληματικών δικτύων διακίνησης. Η επένδυση σε νόμιμες μεταναστευτικές οδούς και σε αυξημένη κινητικότητα θα συμβάλουν επίσης σημαντικά στη βιώσιμη ανάπτυξη και την ευημερία στην Ε.Ε. και αλλού.  

Οι επιστροφές με όρους αξιοπρέπειας, για όσους επιθυμούν να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους ή θεωρούνται ότι δεν χρήζουν διεθνούς ή άλλων μορφών προστασίας, είναι εξίσου σημαντικές για ένα σωστά διαχειριζόμενο, ολοκληρωμένο σύστημα. Οι εθελούσιες επιστροφές θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα και να περιλαμβάνουν ρυθμίσεις για μια βιώσιμη επανένταξη. Ορισμένοι μετανάστες, ανάμεσά τους θύματα εμπορίας ανθρώπων, σεξουαλικής κακοποίησης και ασυνόδευτα παιδιά, στους οποίους δεν αποδίδεται το καθεστώς του ασύλου, μπορεί να έχουν βάσιμη ανάγκη για άλλες μορφές βοήθειας και προστασίας.

Η δέσμευση της Ε.Ε. για προβλέψιμη παγκόσμια αλληλεγγύη και επιμερισμό της ευθύνης σε συνεργασία με χώρες που υποδέχονται μεγάλο αριθμό προσφύγων εκτός της Ε.Ε. είναι επίσης ευπρόσδεκτη. Η δέσμευση αυτή πρέπει να υλοποιηθεί στην πράξη με πρόσθετη, προβλέψιμη και ευέλικτη οικονομική βοήθεια και πολιτική στήριξη στα κράτη υποδοχής, μεταξύ άλλων και για την ενίσχυση των συστημάτων ασύλου τους. Έτσι θα διασφαλιστεί ότι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες έχουν επαρκή πρόσβαση σε υπηρεσίες, όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η εργασία, ώστε να μπορούν να ζουν με αξιοπρέπεια. Μεγαλύτερη στρατηγική στήριξη στις χώρες που φιλοξενούν τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων ή σε χώρες διέλευσης θα μείωνε επίσης τη ζήτηση για τα δίκτυα διακινητών.

Εάν υπάρχει μια βιώσιμη προοπτική και μεγαλύτερη δέσμευση από τις χώρες της Ε.Ε. για επανεγκατάσταση, για συμπληρωματικές νόμιμες οδούς και για οικογενειακή επανένωση, σε συνδυασμό με τις συνθήκες εκείνες που θα διασφαλίζουν άμεση πρόσβαση στην επικράτεια και στο άσυλο στην Ε.Ε. για όσους το έχουν ανάγκη, τότε λιγότεροι άνθρωποι μπορεί να καταφεύγουν σε ριψοκίνδυνα ταξίδια και τα κράτη θα είναι σε καλύτερη θέση να διαχειριστούν τις αφίξεις.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε., θα παρουσιάσει το Σύμφωνό της για τη Μετανάστευση και το Άσυλο στα κράτη μέλη της Ε.Ε. αύριο στις 23 Σεπτεμβρίου. Η Ε.Ε. έχει την ευκαιρία να διασφαλίσει μια ενωμένη και εστιασμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα Ευρώπη, όπου οι μετανάστες και οι πρόσφυγες θα μπορούν να συμβάλλουν με τις δεξιότητες και τα προσόντα τους – μια Ευρώπη που δεν θα αφήνει κανέναν πίσω. Ο ΔΟΜ και η Υ.Α. είναι έτοιμοι να στηρίξουν την Ε.Ε. και τα κράτη μέλη της σε αυτό, στη βάσης της εντολής και της εξειδίκευσης του κάθε οργανισμού.  

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε εδώ:

• UNHCR’s Recommendations for the European Commission’s Proposed Pact on Migration and Asylum
• IOM Views on the Roadmap for the EU’s New Pact on Migration and Asylum

Εναλλακτικά, επικοινωνήστε:

Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης

• Στις Βρυξέλλες, Ryan Schroeder:  rschroeder@iom.int,  + 32 492 25 02 34 
• Στη Γενεύη, Paul Dillon: pdillon@iom.int, +41 79 636 9874

Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες

• Στις Βρυξέλλες, Maeve Patterson: patterso@unhcr.org , +32 470 99 54 35
• Στη Γενεύη, Shabia Mantoo: mantoo@unhcr.org, +41 79 337 7650