Kάθε άνθρωπος πρέπει να έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση και κάθε σχολείο πρέπει να είναι ένα ασφαλές μέρος για όλους.

O Mohammed Zafari και ο Mohammed Riza, δύο άντρες καλλιτέχνες με παρόμοια βιώματα, συναντήθηκαν τυχαία στο ανοιχτό κέντρο φιλοξενίας της Μαλακάσας και διηγούνται τις περιπέτειες και τους προβληματισμούς τους μέσα από τις ζωγραφιές τους.

Οι δύο άντρες ένωσαν τις γνώσεις τους και άνοιξαν τον δρόμο προς τις εικαστικές τέχνες και για άλλους διαμένοντες στη Μαλακάσα, παρέχοντας καθημερινά δωρεάν μαθήματα ζωγραφικής στο εργαστήρι που έχουν φτιάξει.

Και οι δύο καλλιτέχνες έχουν τις δικές τους αντιλήψεις για τον κόσμο και αντλούν έμπευση για τα έργα τους από τα προσωπικά τους βιώματα. Αποτυπώνουν στον καμβά τους προβληματισμούς τους πάνω στο θέμα της μετανάστευσης, απεικονίζοντας τον πόνο αλλά και την ελπίδα για το μέλλον.

Zafari likes painting and music. He plays guitar and piano.

Ο Mohammed Zafari είναι 23 χρονών και κατάγεται από το Ορουζγκάν, μία περιφέρεια του Αφγανιστάν η οποία δεν έχει σταματήσει να αποτελεί έδαφος συγκρούσεων διάφορων δυνάμεων απο το 330 π.Χ. έως σήμερα, εξηγεί. Αν και γεννήθηκε στο  Αφγανιστάν, η οικογένειά του μετέβη στο Ιράν όταν ο ίδιος ήταν πολύ μικρός και μεγάλωσε εκει. Εξηγεί τους περιορισμούς που βίωνε στο Ιράν.  «Ήμασταν υποχρεωμένοι να πληρώνουμε δίδακτρα, και μάλιστα υπέρογκα, ενώ οι Ιρανοί όχι. Μας πρόσφεραν την δυνατότητα για εκπαίδευση ενώ στην πραγματικότητα την εμπόδιζαν», λέει. «Εμείς ήμασταν πέντε αδέλφια και οι γονείς μας δεν μπορούσαν να πληρώνουν για όλους εμάς.»

Ο Mohammed Zafari εργάστηκε από πολύ μικρός στο Ιράν σαν οικοδόμος για να τα βγάζει πέρα και να μην είναι βάρος στην οικογένειά του. Όμως δεν του ταίριαζε καθώς δεν ήταν αυτό που είχε φανταστεί για εκείνον. Άφησε την οικογένειά του και πήρε την απόφαση να ταξιδέψει στην Τουρκία. Εκεί, έκατσε 2 χρόνια μέχρι να μαζέψει κάποια χρήματα και να καταφέρει να περάσει στη Λέσβο. Στη Μόρια η ζωή του άλλαξε όταν γνώρισε τον Eric, έναν εθελοντή από την Αγγλία που βοηθούσε με την κατάσταση στο camp. Μιλώντας με ευγνωμοσύνη για τον Eric, εξηγεί ότι του έδωσε τα απαραίτητα υλικά για να ξεκινήσει να ζωγραφίζει. «Έτσι ξεκινήσα να ζωγραφίζω και ανακάλυψα το ταλέντο μου. Τώρα μαθαίνω εγώ σε άλλους να ζωγραφίζουν. Μου δίνει ακόμα μεγαλύτερη χαρά να βλέπω κι άλλους να εξελίσσονται σε αυτό τον τομέα μέσα από εμένα.»

Ο Zafari ασχολείται με την ζωγραφική και την μουσική. Παίζει κιθάρα και πιάνο.

«Η τέχνη και η μουσική χρειάζονται στη ζωή μας περισσότερο από ποτέ, ειδικά τώρα που είμαστε απομωνομένοι λόγω της COVID-19. Παρόλες τις αποστάσεις που είτε ήδη υπήρχαν, είτε δημιουργήθηκαν από την πανδημία,  οι ζωγραφιές μας λειτουργούν σαν γέφυρα για να ερχόμαστε κοντά, ανεξάρτητα τη χώρα και τη γλώσσα μας.»

Τηρώντας πάντα τα πρωτόκολλα για την αποφυγή μετάδοσης της COVID-19, οι δύο άντρες πραγματοποιούν μαθήματα καθημερινά για να μπορούν να ζωγραφίσουν όσοι το επιθυμούν.

The Hope Eye - Το μάτι της ελπίδας

«Ο πίνακας αυτός ανήκει στο κίνημα του σουρεαλισμού. Προσπαθει να γεφυρώσει δύο αντιφατικές καταστάσεις, του ονείρου και τις πραγματικότητας που δεν γίνεται κατευθείαν αντιληπτή από το ανθρώπινο μάτι. Με μία ματιά ίσως ο πίνακας φαίνεται ότι δεν είναι λογικός, αλλά κάθε στοιχείο έχει μια ερμηνεία και συσχέτιση με τα υπόλοιπα.

Αρχικά, το μάτι, είναι εμπνευσμένο από το γνωστό κακό μάτι που επικρατεί στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής και συμβολίζει την κακή ενέργεια. Στον πίνακά μου, μπορεί να ερμηνευτεί ως η άλλη ματιά με την οποία χρειάζεται να δούμε κάποιες καταστάσεις, όπως την ανάγκη κάποιων ανθρώπων να έρθουν στην Ευρώπη προς την αναζήτηση μίας καλύτερης ζωής. Το μάτι, είναι το μάτι της Ελπίδας και το κέντρο του αποτελείται απο την Ευρωπαική σημαία», εξηγεί ο Zafari.

«Το μπλε συμβολίζει τόσο τον ουρανό, όσο και την θάλασσα, δύο στοιχεία που δεν ξεχωρίζεις έυκολα πότε τελείωνε το ένα και πότε άρχιζε το άλλο όταν από την Τουρκία κοιτάς προς την Ελλάδα». Το μπλε ορίζει την ελπίδα στο πέρασμα από την Τουρκία στην Ελλάδα και από εκεί, και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Τα δύο χέρια τα εμπνεύστηκα από τον πίνακα "Η δημιουργία του Αδάμ" από τον Μιχαήλ Άγγελο. Ο ομώνυμος πίνακας δίνει την εντύπωση ότι ο Θεός (που βρίσκεται στα δεξιά), ο δωρητής της ζωής, προσεγγίζει τον Αδάμ (που βρίσκεται στα αριστερά και πιο κάτω από τον Δημιουργό του), ο οποίος δεν την έχει ακόμη λάβει. Οι δυο τους δεν βρίσκονται στο "ίδιο επίπεδο". Στη δική μου προσέγγιση, και τα δύο χέρια είναι ανθρώπων, το ένα χέρι από εναν Ευρωπαίο πολίτη και το άλλο από έναν άνθρωπο μακριά απο την Ευρώπη, που θελει να βρει καταφύγιο σε αυτήν. Τα δύο χέρια βρίσκονται στο "ίδιο επίπεδο" γιατί όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Οι δύο μεριές δεν έχουν ακουμπήσει ακόμα, αλλά δείχνουν την Ευρωπαική Ένωση και βρίσκονται αρκετά κοντά ώστε η μία να παίρνει ενέργεια από την άλλη.

Ο Mohammed Riza είναι 30 χρονών, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καμπούλ, στο Αφγανιστάν.

Ο Mohammed κατάφερε να πάει σχολείο στο Αφγανιστάν, και για 13 χρόνια έκανε αυτό που αγαπούσε. Ήταν καθηγητής ζωγραφικής σε πανεπιστήμιο, μέχρι που το πανεπιστήμιο στο οποίο εργαζότανε δέχτηκε επίθεση, και μαζί με αυτό ένιωσε πως καταστράφηκαν και οι ελπίδες του.

Με την οικόγενειά του πήραν την απόφαση να καταφύγουν πρώτα στο γειτονικό Ιράν, όμως εκεί δεν είχαν κανένα δικαίωμα χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα και δεν υπηρχε και η προοπτική να τα αποκτήσουν. Έκατσαν πολύ λίγο και συνέχισαν το ταξίδι τους προς την Τουρκία κι από εκεί στην Ελλάδα. Το 2019 φτάσανε στην Λέσβο.

Στην ερώτηση αν θα ήθελε να επιστρέψει πίσω ή αν του λείπει κάτι από την χώρα του αναρωτηθήκε ποιος θα ήθελε να ζει ή να κάνει οικογένεια μέσα στον φόβο, την φτώχεια, την σκόνη από τα ερείπια και τον εξτρεμισμό; «Δεν με νοιάζει αν θα μείνω στην Ελλάδα ή αν θα πάω σε άλλη χώρα. Το Αφγανιστάν έιναι μια ασταθής χώρα και θέλω να βρίσκομαι όπου νιώθω ασφαλής.»

Ο Mohammed επέλεξε να παρουσιάσει μία ζωγραφιά στην οποία δεν έχει δώσει κάποιο όνομα. Το έργο του δείχνει την καθημερινότητα ενός παιδιού στο Αφγανιστάν που είναι η φτώχεια και η ανασφάλεια. Εξηγεί παράλληλα ότι το πρόβλημα στο Αφγανιστάν ξεκινάει από αυτή την τρυφερή ηλικία στην οποία «τα παιδιά προσπαθούν να γλιτώσουν από τη στρατολόγηση και τις συνέπειες που φέρνει κάθε πόλεμος. Τα παιδιά στο Αφγανιστάν δεν έχουν παιδική ηλικία», αναφέρει.

Οι οικογένειες αποφασίζουν να εγκαταλείψουν την χώρα τους ή στέλνουν τα παιδιά τους μακριά για να βρουν ένα καλύτερο μέλλον, μακριά από επιθέσεις σε σχολεία και εμπόδια στην εκπαίδευση.

Ο Mohammed αναλύει την ζωγραφιά του εξηγώντας ότι η επιλογή των χρωμάτων δεν ήταν τυχαία, καθώς κάθε χρώμα συμβολίζει κάτι.

«Δείχνει ένα τρομαγμένο παιδί που βρίσκεται στο δρόμο ανάμεσα σε ερείπια. Φοράει ενα κίτρινο παντελόνι και μία πράσινη μπλούζα. Το κίτρινο το χρησιμοποιεί για να συμβολίσει όταν κάποιος είναι μακριά από το σπίτι του και το πράσινο δείχνει τη δύναμη της ψυχής που ο καθένας έχει μέσα του. Ακριβώς δίπλα του βρίσκεται η μητέρα του, που είτε είναι ξαπλωμένη είτε νεκρή δεν έχει νόημα καθώς δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να προστατεύσει το παιδί της από το μέλλον που του επιφυλλάσει το Αφγανιστάν. Το μπλε που φοράει συμβολίζει την ελπίδα, που κάθε μητέρα έχει για το μέλλον του παιδιού της», μας λεεί.

«Ελπίζω κάποια μέρα τα παιδιά στο Αφγανιστάν και σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου, να μεγαλώνουν μακριά από τον πόλεμο. Εύχομαι να φεύγει κάποιος από την χώρα του από επιλόγη κι όχι γιατί ειναι η μόνη λύση.»

Ο Mohammed Zafari και ο Mohammed Riza ανήκουν σε αυτή την κατηγορία που η φυγή από τη χώρα τους ήταν μονόδρομος και αντιμετώπισαν τις ίδιες προκλήσεις.

Ο Mohammed R. μεγάλωσε στο Ιράν από Αφγανούς γονείς και ο Mohammed Z. αναγκάστηκε να φύγει απο το Αφγανιστάν και να καταφύγει στο Ιράν αφού το σχολείο που δούλευε βομβαρδίστηκε, ενώ άλλα έκλειναν καθώς δεν μπορούσαν να εγγυηθούν την ασφάλειά τους. Και οι δύο δεν ήταν σε θέση να καταβάλουν τα δίδακτρα που απαιτούνταν στο Ιράν και αναγκάστηκαν να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον.

Συμφωνούν και οι δύο πως κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση και κάθε σχολείο πρέπει να είναι ένα ασφαλές μέρος για όλους.